Meclis Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu, İmar Kanunu değişikliği ve müsilaj ile mücadeleyi içeren düzenlemeleri içeren yasa teklifini kabul etti.
Marmara Denizi’nde yayılarak endişeye neden olan müsilaj, yoğun mesai harcanarak temizlendi.
Müsilajın tekrarlanmamasına yönelik çalışmalar ise devam ediyor…
Müsilaj ile mücadele ve İmar Kanunu’na ilişkin düzenlemeleri içeren yasa teklifi, Meclis Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu tarafından kabul edildi.
Atık tesisi kurmayan belediyelere 6 ay süre
Söz konusu teklif, Marmara Denizi hidrolojik havzası ile İstanbul, Bursa ve Kocaeli’de atık su arıtma, çamur işleme ve geri kazanım tesisi kurmayan belediyelere 6 ay süre verilecek.
Cezalar artacak, tesisleri bakanlık yapacak
Çevre kirliliğine yönelik cezalarda artış yapılmasını kapsarken, verilen süre içerisinde plan sunulmadığı takdirde tesisleri mahalli idareler adına bakanlık yapacak.
Uygulanacak cezalar
- 18 grostona kadar olan tanker, gemi ve diğer deniz araçlarından kaynaklı evsel atık suların, deterjanlı su, köpük, egzoz gazı yıkama sistemi suları ve benzeri yıkama sularının veya katı atıkların denize boşaltılması durumunda 5 bin lira,
- 18 ila 50 groston arasında olanlara 10 bin lira, 50 ila 100 groston arasında olanlara 20 bin lira,
- 100 ila 150 groston arasında olanlara 30 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Liman, tersane, gemi bakım-onarım, gemi söküm, yat limanı gibi kıyı tesisi yönetimlerinin, kendi yönetim sahaları içerisinde meydana gelen kirliliği yetkili mercilere bildirmemesi halinde kıyı tesis yönetimlerine 25 bin lira, deniz çöpleri, atıklar ve atık suların toplanması ve yönetimine ilişkin gerekli tedbirleri almaması halinde bu yönetimlere 25 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası kesilecek.
Bu idari para cezaları, balıkçı barınaklarına 3’te bir oranında uygulanacak.
Taraf olunan uluslararası sözleşmelerde ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen kükürt oranından daha fazla kükürt içeren akaryakıtı, denizcilik yakıtı olarak kullanan gemi ve diğer deniz vasıtalarından bin grostona kadar olanlar için groston başına 200 lira, bin ila 5 bin groston arasında olanlara bu miktar ve ilave her groston başına 25 lira, 5 bin grostondan fazla olanlara ise bu miktarlara ilave her groston başına 5 lira idari para cezası verilecek.
Günlük 1 kilogram veya daha az tıbbi atık üreten sağlık kuruluşlarından oluşan tıbbi atıklarını öngörülen yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak biriktiren, sınıflandıran, depolayan, taşıyan, ambalajlayan ve bertaraf edenlere 10 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
Cezalar, Özel Çevre Koruma Bölgelerinde 2 misli
Öngörülen cezalar Özel Çevre Koruma bölgelerinde 2 kat olacak. Atık su arıtma tesislerinde kullanılan elektrik enerjisi yüzde yüze kadar geri ödenebilecek.
Mahalli idarelere, planlarını sunmaları için verilen süre 6 ay
Boğazlar ve Susurluk Havzası dahil Marmara Denizi Hidrolojik Havzası ve bu havzada yer alan illerden İstanbul, Bursa ve Kocaeli illerinin tamamında, ileri atık su arıtım tesisi, arıtma çamuru işleme ve bertaraf tesisi ile atık geri kazanım ve bertaraf tesislerinin kurulmaması sebebiyle çevre kirliliği riski oluşması veya halk sağlığının tehdit edilmesi halinde, bu tesisleri kurmayan mahalli idarelere söz konusu altyapı yatırımlarının iş termin planlarını Bakanlığa sunmaları için 6 ay süre verilecek.
Bu süre içinde iş termin planlarının sunulmaması veya iş termin planlarında belirtilen sürelere uyulmaması durumunda, Bakanlık veya Bakanlığın yetkilendireceği ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlar, bu tesisleri mahalli idareler adına resen yapabilecek, bu tesisleri işlettirebilecek.
Ortaya çıkan maliyet, mahalli idarelere aktarılan paylardan, ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak tahsil edilecek. İlgili tesisin yapım ve işletme maliyetleri tamamen karşılandıktan sonra söz konusu tesis, ilgili idaresine devredilecek.
“50 milyon liranın altındaki projelere ilişkin ihale ve sözleşme işlemleri için yetkilendirme kararı aranmayacak”
Sanayi alanları, ibadethane alanları ve tarımsal amaçlı silo yapıları, imar planlarında bina yüksekliklerinin serbest olarak belirlenemeyeceğine dair düzenlemenin kapsamı dışına çıkarılıyor.
Birden fazla yapı için ruhsat alınarak inşaata başlanmış ve kat irtifakı kurulmuş ancak bir kısmı tamamlanmadan süre nedeniyle ruhsatı hükümsüz hale gelmiş parsellerdeki eksik kalan yapılar için ruhsat eki onaylı statik projesinde deprem güvenliği bakımından yapılması zorunlu değişiklikler hariç, yapı projelerinde herhangi bir değişiklik olmaksızın yapılacak yeniden ruhsat başvurularında tamamlanmayan bu yapılardan ruhsat başvurusunda bulunanların maliklerinin tamamının muvafakati aranacak.
Teklifle, mahalli idarelerin çevre kirliliğini önleyici yatırımlar kapsamında atık su arıtma, geri kazanım; arıtma çamuru işleme ve bertarafı; sıfır atık yönetimi kapsamında atık toplama, taşıma, işleme, geri kazanım ve bertaraf tesisleri ile mapa şamandıraların özel sektör eliyle yapılması, işletilmesi, bakımı ve devredilmesine ilişkin düzenlemelerin nasıl hayata geçirileceği belirleniyor. Mahalli idarelerin toplam yatırım tutarı veya toplam işletme hizmet bedeli 50 milyon liranın altındaki projelerine ilişkin ihale ve sözleşme işlemleri için yetkilendirme kararı aranmayacak.
Bu değerin altında kalmak amacıyla projeler bölünemeyecek. Söz konusu projeler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylandıktan sonra ihale işlemlerine başlanabilecek.
Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak.
Mahalli idarelerin, Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştireceği projeler için yetkilendirme talepleri, proje dokümanlarıyla birlikte Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından teknik olarak değerlendirildikten sonra yetkilendirme kararı için iletilecek. Bu faaliyetler dolayısıyla elde edilecek gelir; ön yapılabilirlik etüdünde projeye etkisi öngörülerek ihale dokümanında yer alması kaydıyla, ön yapılabilirlik etüdüne uygun olarak şartname ve sözleşmede düzenlenecek esaslar çerçevesinde görevli şirket ile mahalli idare arasında paylaşılacak.
Bina kimlik sertifikası uygulaması getirilecek
Ayrıca teklif kapsamında, tamamlanan yapıların izlenmesini kolaylaştırmak için ‘bina kimlik sertifikası’ uygulaması getirilecek.
Türkiye Çevre Ajansı tarafından, Çevre Kanunu kapsamında yer alan depozito düzenlemeleri çerçevesindeki Yap-İşlet-Devret projeleri; depozito düzenlemeleri çerçevesinde Türkiye Çevre Ajansınca yatırımı gerçekleştirilen kamu yatırımlarının özel sektör tarafından belirli şartlarla ve 10 yıldan uzun süreli olarak işletilmesi bu kanundaki usul ve esaslara göre gerçekleştirilebilecek.
Teklifle, tamamlanan yapıların izlenmesinin kolaylaştırılması için bina kimlik sertifikası uygulaması getiriliyor. Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a, “Bina kimlik sertifikası” tanımı eklenecek.
Tamamlanan yapıların teknik ve genel bilgilerine, Bakanlıkça farklı modüllerde yapılan yetkilendirmelerle hem yapı sahibi ve ilgili vatandaşlarca hem de kamu görevlileri tarafından ulaşılması amacıyla yapıya bu sertifika asılacak.
75 yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları, yapı denetim kuruluşu adına, şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütemeyecek.
Cezalar
Laboratuvarlara yaptırılacak olan taşıyıcı sisteme ilişkin tüm deney bedelleri mevcut hüküm gereğince yapı denetim hizmet bedeli içerisine dahil edilecek, bu suretle bu deneylerden Bakanlıkça belirlenenlerin masraflarının yapı denetim kuruluşunca ödenmesi sağlanacak.
Teklifte, görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen laboratuvar kuruluşları hakkında uygulanan idari para cezasının ve belge iptali işlemlerinin kapsamı genişletilerek, can ve mal güvenliğini teminen laboratuvar kuruluşlarının usulsüz deney yapmalarının engellenmesi amacıyla bir düzenlemeye gidiliyor.
Yapı denetim kuruluşlarına, son 1 yıl içinde üç ayrı idari para cezası verilmesi durumunda 1 yıl yeni iş almaktan men cezası getiren hüküm yürürlükten kaldırılıyor.
Laboratuvar kuruluşlarının dürüstlüğünü, yetkinliğini ve tarafsızlığını riske düşürecek bir faaliyette bulunduğunun tespiti halinde 1 yıl yeni iş almaktan men cezası uygulanacak.
Laboratuvar kuruluşu, beton deneyine ilişkin Bakanlıkça belirlenen azami fiyatın üzerinde bedel aldığının tespiti halinde idari para cezası alacak.
Laboratuvar kuruluşuna, beton, hazır beton, beton çelik çubuk ve benzeri yapı malzemesi üreten veya pazarlayan firmalar adına laboratuvar hizmetinde bulunduğunun tespit edilmesi halinde, Bakanlıkça 1 yıl yeni iş almaktan men cezası verilecek.
Laboratuvar kuruluşunun gerçeğe aykırı olarak düzenlediği raporu idarelere veya şahıslara sunduğunun tespiti halinde Bakanlıkça laboratuvar kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilecek.
Yapı denetim kuruluşunun denetim görevi üstlenmesine izin verilmeyecek haller
Teklifte, Bakanlıkça elektronik ortamda yapılan sıralamadan her bir fiili için 120 güne kadar çıkarılarak yapı denetim kuruluşunun yeni bir işte denetim görevi üstlenmesine izin verilmeyecek haller şöyle sıralanıyor:
– Yapı denetim kuruluşunca ilgili denetim personeli Bakanlıkça belirlenen sürede görevlendirilerek yapının denetim sorumluluğunun üstlenilmemesi,
– Denetim sorumluluğu üstlenilen ancak yapı denetim kuruluşundan kaynaklanan nedenlerle Bakanlıkça belirlenen sürede yapı denetim hizmet sözleşmesinin imzalanmaması,
– Yapı denetim kuruluşunun; izin belgesinin geçici olarak geri alınması, iptal edilmesi, yeni iş almaktan men cezası alması veya o yapı için Bakanlıkça elektronik ortamdaki yapılan görevlendirilmesinin kaldırılması durumları hariç olmak üzere yapı denetim hizmet sözleşmesinin yapı denetim kuruluşundan kaynaklı sebeple feshi,
– Yapı ruhsatı verildikten sonra, yapı denetim kuruluşunun gerçeğe aykırı beyan veya bilgi, belge vermesi sebebiyle o yapı için hatalı görevlendirme yapıldığının anlaşılması.
Elektronik ortamda sıralamadan çıkarılan yapı denetim kuruluşunun yeniden sıralamaya girmesi halinde, sıralamadan çıkarılmasına sebebiyet veren yapıda tekrar Bakanlıkça görevlendirilmesi mümkün olacak.
Yapı denetim kuruluşunun yürüttüğü denetimde, ruhsat eki onaylı statik projesine uygun olan ancak ruhsat eki diğer projelere uygun olmayan aykırılıkları tespit etmemesi halinde, yapı denetim kuruluşuna Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce o işe ilişkin aldığı hizmet bedelinin yüzde 20’si oranında idari para cezası uygulanacak.
Yapı denetim kuruluşunun yürüttüğü denetim görevinde; ruhsat eki onaylı statik projesine uygunsuzluğu ve yapısal hasar olduğu halde bu durumu tespit etmemesi, tespite konu statik projesine uygunsuzluğun ya da hasarın mahallinde olmadığı halde bu yönde tespitte bulunması, Bakanlıkça belirlenen sürede denetimi yerine getirmemesi hallerinde, yapı denetim kuruluşunun 1 yıl süre ile yeni bir denetim görevi üstlenmesinin engellenmesine yönelik idari müeyyide uygulanacak.
TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunda kabul edilen Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne göre, iş bitirme aşamasına gelen yapılara bina kimlik sertifikası verilecek.
Bina kimlik sertifikası alan yapılar, 5’er yıllık periyotlarla yapı denetim kuruluşlarınca denetlenecek.
Bu denetimler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca elektronik ortamda belirlenen yapı denetim kuruluşları tarafından yürütülecek. Yapı denetim kuruluşlarına, yaptıkları denetimlere dair verdikleri hizmet için ödenecek bedel Bakanlık tarafından belirlenecek.
Denetim görevini mevzuata uygun yerine getirmeyen yapı denetim kuruluşları, bu nedenle ortaya çıkacak yapı hasarlarından dolayı denetimi yaptığı tarihten itibaren 5 yıl süreyle yapı sahibine karşı sorumlu olacak.
Yapılacak denetimle ilgili iş ve işlemler için binaya veya bağımsız bölüme girilmesinin engellenmesi halinde; denetim mahalline ilk gidişte buna dair tutanak tutulacak, ikinci gidişte ise girişi engelleyenlere idari para cezası verilecek ve binaya veya bağımsız bölüme kolluk kuvvetleri yardımıyla girileceği konusunda uyarıda bulunulacak. İkinci gidişte girişi engelleyenlere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce 1500 lira idari para cezası verilecek.
Buna rağmen girişin engellenmesi halinde ise mülki amirin veya varsa bu konuda yetki devredeceği yardımcısının onayı alınarak kolluk kuvvetleri yardımıyla binaya veya bağımsız bölüme girilerek denetimle ilgili iş ve işlemler tamamlanacak.
Blokajlı banka hesabı sistemi kurulacak
Yap-işlet-devret projelerinin hayata geçirilmesi amacıyla ‘blokajlı banka hesabı’ sistemi kurulacak.
Teklifte, bu projelerin hayata geçirilmesi, herhangi bir aksaklık olmaması için Blokajlı Banka Hesabı sisteminin kurulması ve bu sistemin hayata geçirilmesinde ilgili idarelerin görev ve yetkilerine de yer verildi.
Proje sahibi mahalli idareler; proje konusuna, niteliğine ve özelliğine göre toplanan gelirlerden, uygulama sözleşmesinde belirlenen ödeme miktarına karşılık gelen miktarı, Blokajlı Banka Proje Hesabına aktaracak.
Uygulama sözleşmesindeki ödemeye ilişkin düzenlemeler çerçevesinde Blokajlı Banka Proje Hesabından yalnızca proje kapsamında yapılacak ödemelere ve aktarımlara izin verilecek.
Mahalli idarenin söz konusu ödemelerini Blokajlı Banka Proje Hesabından yerine getirmemesi durumunda, görevli şirketin başvurusu üzerine bu tutar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının talebi üzerine genel bütçe vergi gelirlerinden aktarılan paylarından ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak Blokajlı Banka Proje Hesabına takip eden ayın sonuna kadar aktarılacak.
Aktarılacak bu tutar, kesintiler düşüldükten sonra ilgili mahalli idareye gönderilecek tutarın yüzde 10’unu aşamayacak.
Bu tesisler için 30 yıldan az süreli olarak tesis edilecek üst hakları da bağımsız ve sürekli nitelikte kabul edilecek.
Tarımsal destek ödemeleri
Tarımsal desteklemelerden yararlanmak için başvuruda bulunduğu halde, meri mevzuat uyarınca desteklemelerden yararlanabilmek için ibrazı öngörülen makbuz, fatura ve diğer belgelerin gerçeğe aykırı veya usulsüz olduğu gerekçesiyle desteklemeden yararlandırılmayanlara veya yararlandıkları destekleme tutarları aynı gerekçeyle Tarım Kanunu doğrultusunda geri alınanlara, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde Tarım ve Orman Bakanlığına başvurmaları, Bakanlık tarafından yapılan incelemede bunların gerçek üretim yaptığının tespiti halinde hak ettikleri destekleme ödemeleri yapılacak.
Yapılan ödemelere faiz işletilmeyecek, masraf veya ek ödeme adı altında herhangi bir ödeme yapılmayacak. Bu hüküm, yararlandıkları destekleme tutarlarının, aynı gerekçelerle geri alınması yönünde haklarında takip başlatılanlar için de uygulanacak ve maddede öngörülen şartların oluşması halinde haklarındaki takip işlemlerine son verilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra maddenin kapsadığı dönemlere ilişkin haklarında takip başlatılanların, takibe ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde Bakanlığa başvurmaları halinde madde hükmünden aynı şartlar dahilinde yararlandırılacak.
Bu hükümlerden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve yararlananların, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce destekleme ödemeleriyle ilgili açtığı davalar karşılıklı sonlandırılacak.
İskan Kanunu’nun, “iskanlı göçmenlerin ve yerleri kamulaştırılanların iskanı” konularını içeren maddeleri kapsamına giren hak sahibi ailelerden sözleşme aşamasında borcunu peşin ödemek isteyenlere, borçlandırma bedeli üzerinden yüzde 65 indirim yapılacak.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü faaliyetlerinin gerektirdiği araç, gereç, satın alma, bakım, onarım, yapım, sigorta, kiralama, araştırma, tanıtım, temsil, eğitim giderleri, yurt dışında yürütülecek proje giderleri, kadastro hizmetlerinin yapılması, yenilenmesi, güncellenmesi ve benzeri her türlü harcamalar döner sermaye gelirlerinden karşılanabilecek.
Döner sermaye işletmeleri için kendi kaynaklarından karşılanmak üzere tahsis edilen sermaye miktarı Cumhurbaşkanınca 5 katına kadar artırılabilecek, artırılan sermaye elde edilen karlarla karşılanacak.
Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, köy tüzel kişileri ve kalkınma ajanslarının kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle sayılan görevleriyle ilgili yapılacak tapu işlemlerinden ve münhasıran elektronik ortamdaki verilere ilişkin olmak üzere veri paylaşımından döner sermaye ücreti tahsil edilmeyecek.
Genel Müdürlük birimlerince neden olan hataların düzeltilmesi işlemlerinden, ilgililerin kusuru olmaksızın nüfus idaresi tarafından resen gerçekleştirilen maddi hataların düzeltilmesi, tamamlanması ve geri alınması işlemleri neticesinde tapuda yapılan kimlik bilgileri düzeltme işlemlerinden, tapu müdürlüklerince resen yapılan işlemlerden, aile konutu şerhi işlemlerinden ve kat irtifakından resen kat mülkiyetine geçiş işlemlerinden döner sermaye ücreti tahsil edilmeyecek.
Veri paylaşımına ilişkin protokol veya sözleşmelerde, döner sermaye hizmet bedellerinin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenebilecek.
Döner sermaye faaliyetlerine ilişkin hizmetler Genel Müdürlük personeline ek görev olarak yaptırıldığı takdirde döner sermaye gelirlerinden ödenmek üzere kendilerine (100-300) rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımından elde edilecek tutardan, yaptıkları hizmetin özelliğine ve güçlüğüne göre genel müdürün onayıyla belirlenecek miktarda aylık ek görev ücreti verilebilecek.
Teklif, Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun’da değişikliğe gidiyor.
Buna göre, orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen, aksine tarım alanına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerlerden, sınırları Cumhurbaşkanınca belirlenen alanlar, İstanbul Şile’deki Darlık ve Ömerli barajlarının yapımından etkilenen Darlık ve Esenceli mahallelerinin yeni yerleşim yerlerinin belirlenmesi için Orman Genel Müdürlüğünce orman sınırları dışına çıkarılarak tapuda Hazine adına resen tescil edilecek.
Bu alanların tespiti amacıyla Orman Genel Müdürlüğünce yeteri kadar orman kadastro komisyonu görevlendirilecek. Bu tespit sırasında ilan süresi bir hafta, itiraz süresi ise bir ay olacak.
Yeni yerleşim yerindeki hak sahipliği, borçlandırma ve takyide ilişkin usul ve esaslar, Cumhurbaşkanınca belirlenecek.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, riskli yapı tespiti yapılmasının engellenmesi durumunda güvenliği sağlamak üzere kolluk kuvvetlerinden destek alınarak tespit yapılacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı veya idare tarafından, binanın bulunduğu arsanın tehlikeli durumu veya binadaki hasar, tahribat bakımından acilen boşaltılması, yıktırılması gerektiği belirlenen binalar riskli yapı olarak kabul edilecek.
Maliklere, kiracılara ve yapıda ikamet etmek şartıyla sınırlı ayni hak sahiplerine taşınma yardımı yapılabilecek. Uygulama yapılacak alandaki taşınmazlar, feshedilmiş sayılan sözleşmelere istinaden tapuda müteahhide devredilmiş ise uygulama neticesinde meydana gelen yeni taşınmazlar hak sahipliği çalışmaları gözetilerek müteahhide devir yapan eski malikleri adına resen tescil olunacak.
Dönüşüm olan yerlerde hak sahibinin dönüşümden önceki taşınmazının tapu kaydında yer alan ipotek, ihtiyati haciz, haciz ve intifa hakkı gibi haklar ve şerhler hak sahibi adına yatırılan taşınmazın bedeli üzerinden devam ettirilecek, tapu kaydındaki haklar ve şerhler Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının talebi üzerine tapu müdürlüğünce resen terkin edilecek.
Coğrafi veri toplama
Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, gerçek kişilerin ve özel hukuk tüzel kişilerinin Türkiye’ye ait Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafi verileri toplaması, üretmesi, paylaşması veya satması; fikri, sınai ve ticari haklara ilişkin mevzuat hükümleri ile Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla ve ticari faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli belgelere sahip olması şartı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı iznine tabi olacak.
Coğrafi bilgi sistemi kapsamındaki yazılımlar, Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi standartları ile uygunluğu sağlanmak amacıyla Bakanlıkça sertifikalandırılacak. Coğrafi veri toplayan sensor ve donanımlar ilgililerince Bakanlıkça oluşturulacak elektronik ortama kaydedilecek.
Savunma, güvenlik ve istihbarat alanında faaliyet gösteren yazılımlarda, sertifika ve kayıt zorunluluğu aranmayacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca, coğrafi veri izninin alınmaması durumunda; başvuru için faaliyet sahibine tebliği tarihinden itibaren en az 10 gün süre verilecek. Süresi içerisinde başvurusunu yapmayanların faaliyetleri durdurulacak ve izin bedelinin 5 katı tutarında idari para cezası uygulanacak.
Pafta sınır alanının tespit edilememesi halinde idari para cezası için bin adet 1/1000’lik pafta üzerinden hesaplama yapılacak. Coğrafi Bilgi Sistemi kapsamındaki yazılımlar için sertifika alınmaması durumunda 100 bin lira idari idari para cezası uygulanacak. Ceza uygulandığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde sertifika alınmaması halinde sertifikasız kullanımın her tespitinde aynı miktarda cezai işlem uygulanacak. İdari para cezasına karşı 30 gün içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilecek. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yapacakları iş birlikleri kapsamında gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine; Türkiye’ye ait Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafi verileri toplaması, üretmesi, paylaşması veya satması, veri madenciliği yapması ve yeni veri üretmesi konularında; fikri, sınai ve ticari haklara ilişkin mevzuat hükümleri ile Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından lisans verilecek.
Lisans kapsamında Bakanlıkla paylaşılan verilerin üçüncü şahıslara bedeli karşılığında Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu üzerinden verilmesi durumunda elde edilecek gelirler, Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri hizmetlerinde kullanılmak üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünün ilgili hesabına yatırılacak.
Lisans bedelleri bakanlıkça belirlenecek ve Döner Sermaye İşletmesi Birim fiyat listesinde her yıl yayımlanacak. Komisyonda kabul edilen önerge doğrultusunda, Türkiye Çevre Ajansının faaliyetleri arasında sıralanan; “tabiat varlıkları, doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgelerinde Bakanlık tarafından Türkiye Çevre Ajansına kullanma izni verilen veya kiralanan Kıyı Kanunu kapsamındaki devletin hüküm ve tasarrufu altında yer alan alanların işletilmesi ve işlettirilmesine” yönelik hüküm, teklif metninden çıkarıldı.
Ajansın, Bakanlık tarafından kendisine kullanma izni verilen veya kiralanan, Kıyı Kanunu kapsamındaki devletin hüküm ve tasarrufu altında yer alan alanlarda mapa ve şamandıra sistemleri “işlettirme” hakkı tanıyan düzenleme ile Ajansın ihtiyaç halinde bu faaliyetleri özel hukuk tüzel kişiliğini haiz şirketler devralarak gerçekleştirmesine ilişkin hüküm de tekliften çıkarıldı.
Teklife göre, Türkiye Çevre Ajansı, Bakanlık tarafından kullanma izni verilen veya kiralanan, Kıyı Kanunu kapsamındaki devletin hüküm ve tasarrufu altında yer alan alanlarda; mapa ve şamandıra sistemleri kuracak, işletecek, deniz araçlarına atık alım hizmetleri verecek ve bu hizmetlerin verilmesini sağlayacak.
Ajans, ihtiyaç halinde bu faaliyetleri özel hukuk tüzel kişiliğini haiz şirketler kurarak gerçekleştirebilecek.
Görüşmelerden
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, teklifin görüşmeleri sırasında, Türkiye’de 650 çevre danışmanlığı yapan firma bulunduğunu, bunların sanayicilere çevre mevzuatı konusunda bilgilendirme yaptığını anlattı.
12 bin kişinin “çevre görevlisi” belgesi bulunduğunu ve bunların yüzde 7’sinin çevre mühendisliği dışında bir alandan mezun olduğunu bildiren Birpınar, bu görevlilerin mevzuata uygun belirlendiğini kaydetti.
