Vergide kaçakçılığın önüne geçecek bir adım da akaryakıt sektöründe atılıyor. 1 Ocak 2025’ten itibaren Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) devreye alınacak. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen ve tüm altyapı çalışmaları tamamlanan yeni uygulama ile her yıl 15 milyar liralık vergi kaybının önüne geçilecek. Akaryakıt istasyonlarında plaka bilgisinin sisteme el ile girilmesi bu tarih sonrası mümkün olmayacak.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçmek ve vergi kaybını engellemek için geliştirdiği, yerli ve milli bir sistem olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin (UTTS) tüm altyapı çalışmaları tamamlandı. 1 Ocak 2025’ten itibaren vergi mükellefleri için zorunlu olacak UTTS’de ağustos ayına kadar akaryakıt istasyonlarında yapılacak kurulumlar için teknik hazırlık çalışmalarının tamamlanması planlanıyor. Vergi mükelleflerinin de 2025 yılı başından itibaren akaryakıt harcamalarını gider gösterebilmeleri için kullandıkları araçlara Taşıt Tanıma Birimleri’ni bu yıl içerisinde taktırmaları gerekiyor.
Dünya Gazetesi’nden Julide Yiğittürk Gürdamar’ın haberine göre UTTS, akaryakıt alan araçların plakalarını otomatik olarak tanıyarak fiş ve faturalarda bu plaka bilgisinin yer almasını sağlayacak. Böylece araç plakalarının manuel olarak sisteme girilmesinden kaynaklanan usulsüz fatura uygulaması son bulacak. Gelir İdaresi Başkanlığı UTTS sayesinde akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımından kaynaklanan ve her yıl 15 milyar TL’yi bulan vergi kaybının önüne geçecek. UTTS, devletin vergi güvenliğini sağlarken diğer taraftan da akaryakıt sektöründe rekabet ortamını sağlayacak.
TAŞIT TANIMA BİRİMİ BU YIL TAKTIRILACAK
UTTS, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zorunlu. Bu kişi ve kuruluşların, işyerlerine ait veya kiralama yoluyla edindikleri taşıtlara Taşıt Tanıma Birimi’ni (TTB) 31 Aralık 2024 tarihine kadar taktırmaları gerekiyor. UTTS kapsamında yükümlü kılınmamış olan bireysel taşıt sahipleri ise sistemden isteğe bağlı şekilde faydalanabilecek.
Sistem kapsamında vergi mükellefleri, akaryakıt harcamalarını gider gösterebilmek için akaryakıt alışverişleri sırasında, UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC) fişi almakla yükümlü. 31 Aralık 2024 tarihinden sonra UTTS’den düzenlenmeyen belgeler, vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek.
KAYIT VE KURULUM AŞAMASI BU YIL TAMAMLANACAK
Sistemin www.utts.gov.tr adresli portalı mart ayında paydaşların kullanımına açıldı. Sistemde, ağustos ayına kadar akaryakıt istasyonlarında yapılacak kurulumlar için teknik hazırlık çalışmalarının tamamlanması planlanıyor.
UTTS donanımlarının montaj, onarım ve servis işlemlerini sadece Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün yetkilendireceği firmalar yürütebilecek. Taşıtlara TTB montajını Yetkili Taşıt Montaj Firmaları, akaryakıt istasyonlarına TTO ve güvenlikli haberleşme cihazının kurulumunu ise Yetkili İstasyon Montaj Firmaları yapacak.
Tebliğe göre akaryakıt satışları Yeni Nesil Pompa Ödeme Kaydedici Cihazdan başlayacak ve YN Pompa ÖKC’de sonlandırılacak. Bu amaçla, YN Pompa ÖKC’lerin yazılımlarında güncelleme yapılarak UTTS entegrasyonu sağlanacak. Akaryakıt Dağıtım Şirketleri dilerlerse işletmekte oldukları Taşıt Tanıma Sistemlerini UTTS’ye entegre edebilecek.
PLAKA BİLGİSİ EL İLE GİRİLEMEYECEK
Türkiye’de bugün trafiğe kayıtlı 29 milyon taşıt bulunuyor. Bunların sekiz milyona yakını akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hizmet veren araçlar. Bunların da üç milyona yakın bölümü halen ticari Taşıt Tanıma Sistemi (TTS) bulunan araçlar.
Günümüzde yakıt harcamalarını giderleştirmek için araçların kiralama yoluyla edinilmesi veya işletmeye dâhil olması ve işte kullanılması gerekiyor. Mevcut sistemde akaryakıt dolumu yapılan aracın plaka bilgisini istasyon görevlisi elle giriyor. İşlem sırasında taşıta ait olmayan bir plakanın bilgisi girilerek usulsüz fatura oluşturulabiliyor. Uygulamadaki bu boşluğu kullanan bazı mükellefler, kullanmadıkları ya da kullandıklarından fazla akaryakıt harcamasını faturalandırıyor. Bu fatura gider olarak gösterildiğinde vergiden düşülüyor. UTTS ile 2025 başından itibaren bu tür uygulamalar son bulacak.
SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?
-UTTS kapsamında yükümlü kılınmış bulunan taşıtların, yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılacak, taşıtın sahiplik ve plaka bilgisi kayıt altına alınacak.
-Akaryakıt istasyonlarında pompa tabancasına takılan Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihaz, şifre çözümleme işlemleri, iletişim modülündeki Güvenlikli Haberleşme Anahtarı ile yapılacak.
-Böylece UTTS yükümlüsü taşıtların yakıt dolum işleminde, taşıt plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC’ye aktarılacak, fatura ve satışa ilişkin veriler UTTS’ye işlenecek.
-Bu taşıtlar için plaka bilgisinin sisteme el ile girilmesi artık mümkün olmayacak.
